Actueel

Aan het werk na een sterfgeval?

ma 04 jul 2022

Wanneer ga je weer aan het werk na het verlies van een dierbare? En hoe doe je dat? Twee klinisch psychologen geven advies. “Krijg je rouwverlof? Verspreid dat dan over de eerste drie jaar.”

Overlijdt een vader, moeder, kind of echtgenoot? Dan is de kans groot dat je na de uitvaart weer aan het werk moet. Slechts in 20% van de Nederlandse cao’s is een rouwverlof afgesproken dat ruimer is dan de periode tussen het overlijden en de uitvaart. Dat concludeerde onderzoeksbureau Panteia, in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, na een steekproef van 105 cao’s.

Rouwarbeid
Werknemers die een dierbare hebben verloren, krijgen niet alleen te maken met emotionele momenten, maar ook met concentratieproblemen en vermoeidheid, zegt Mariken Spuij, klinisch psycholoog en universitair docent aan de Universiteit Utrecht. “Ik hoor vaak van mensen dat ze niets kunnen onthouden en er niet bij zijn met hun hoofd als ze aan het werk zijn.”

Die vermoeidheid ontstaat doordat je er eigenlijk een tweede baan bij krijgt als iemand in je omgeving overlijdt, legt Manu Keirse uit. Hij is klinisch psycholoog, emeritus hoogleraar aan de Katholieke Universiteit Leuven en auteur van meerdere boeken over rouwen. “Rouwarbeid”, noemt hij die extra baan. En daar horen verschillende taken bij. De eerste: het onder ogen komen van het verlies. Hiervoor kan het nodig zijn om keer op keer te vertellen wat er is gebeurd. Een andere rouwtaak is het aanpassen aan de nieuwe situatie. Keirse: “Je gaat je leven herinrichten zonder de ander. Tijdens dat proces kunnen emoties als verdriet, boosheid en eenzaamheid je overvallen. Ook op het werk.”

Praktijk
Ga zo snel mogelijk terug naar het werk. Keirse: “Een sociale omgeving is belangrijk als je rouwt. Ook helpt het om je plek in de samenleving weer in te nemen. Maar zorg wel dat er op het werk een plek is om je terug te trekken. En ook dat er iemand is bij wie je terechtkunt op moeilijke momenten.” Hoewel snel weer aan het werk gaan slim is, zou rouwverlof wél kunnen helpen, meent hij. Omdat dit niet wettelijk is geregeld, adviseert hij rouwende werknemers om met hun werkgever te bespreken of het mogelijk is om extra vakantiedagen te krijgen. Kan dat? “Neem die dagen dan niet allemaal in één keer op. Verspreid liever zo’n tien dagen over de komende drie jaar. Zo hoef je op de sterf- of geboortedag van de overledenen niet gezellig te doen bij de koffieautomaat of een ingewikkeld vraagstuk op te lossen”, zegt Keirse. Wie opziet tegen de eerste werkdag na het overlijden, kan een collega vragen om samen naar binnen te gaan. Bang voor ongemakkelijke blikken van collega’s die niet weten of ze het verlies ter sprake moeten brengen? Keirse raadt rouwende werknemers aan om zelf te beginnen met praten. “Je kunt bijvoorbeeld zeggen: ‘Als het je interesseert ben ik bereid er iets over te vertellen.’ Zo verdwijnt het ongemak. Ook helpt vertellen over je verdriet jou om het verdriet onder ogen te komen.”

Het is logisch dat je sommige taken even niet wilt of kunt doen. Spuij: “Routineklusjes lukken vaak wel. Maar ben je luchtverkeersleider dan is het zaak dat je erbij bent met je hoofd en kun je beter tijdelijk iets anders doen. Ook wil je misschien liever niet werken op een kinderdagverblijf als je kind pas is verongelukt, maar kun je wel administratieve taken doen. Het is echt maatwerk.” Bespreek dit dus met je leidinggevende. En denk niet dat je na één gesprek klaar bent. Spuij: “Veel mensen vinden het lastig in te schatten wat ze wel en niet aankunnen. Je moet dat ervaren. Ook is het onmogelijk van tevoren te zeggen hoe lang je je taken moet aanpassen, want iedereen rouwt anders.”

Zowel Spuij als Keirse benadrukt dat rouw geen lineair proces is. Het is dus niet erg als een taak die eerst prima ging de dag erna opeens lastig is. Spuij: “Geef niet op, maar probeer het overmorgen weer.”(bron: Intermediair)