Actueel
Audrey recenseert
wo 19 sep 2018
Audrey de Jong is psycholoog, psychotherapeut en cognitief gedragstherapeut. In deze rubriek bespreekt zij boeken over psychologie, therapie, coaching en zelfhulp. De sterren geven een indicatie van de mate waarin het boek inspirerend en/of origineel is, gericht is op de praktijk, een wetenschappelijke basis kent, een aansprekende schrijfstijl heeft en extra’s biedt in de vorm van tools, links en werkbladen.
Sterren legenda:
niet van toepassing
* in beperkte mate aan de orde/sober toegepast
** redelijk
*** prima in orde/gemiddelde beoordeling
**** bovengemiddeld
***** opvallend goed, springt er echt uit
Persoonlijkheidsdiagnostiek in de klinische praktijk
W.M. Snellen
319 pagina’s
ISBN 978 9036 819381
Uitgeverij Bohn Stafleu van Loghum
Auteur van dit boek en vele collega-psychologen met hem, is fanatiek voorstander van kijken voorbij het classificerende ‘hokjes denken’ waar de toepassing van de DSM vaker dan eens toe leidt. Waar het bij het classificeren tot een bepaalde categorie slechts gaat om het clusteren van bepaalde overeenkomsten tot een categorie, gaat diagnosticeren over het op zorgvuldige en op verantwoorde wijze integreren van een veelheid aan uitkomsten die naar voren komen uit zowel een verscheidenheid aan methoden (als interviews, indirecte methoden of capaciteitenonderzoek) als uit een diversiteit aan bronnen (zoals zelfrapportage, heteroanamneses of observaties).
Diagnostiek van persoonlijkheid vraagt naast kennis in en ervaring met psychische problematiek inzichten in onderliggende veerkracht en kwetsbaarheid van een persoonlijkheid. Het geeft aan hoe mensen hun problemen ervaren en hoe zij met anderen en met zichzelf omgaan, waaruit richting voor behandeling volgt. In dit boek neemt klinisch psycholoog Wim Snellen de professional in de geestelijke gezondheidszorg mee langs al die aspecten van persoonlijkheidsdiagnostiek met als doel de resultaten uiteindelijk in de context van de individuele cliënt te plaatsen.
Bijzonder overzichtelijk van opzet met een veelheid aan casuïstiek, ondersteunende beslisbomen en stappenplannen.
*** Inspirerend/origineel
*** Praktisch, toepasbaar
*** Wetenschappelijk onderbouwd
*** Schrijfstijl: leesbaar, toegankelijk
** Vormgeving, opmaak
* Werkbladen, tools, links
De betekenis van levensverhalen
Ernst Bolmeijer, Lausanne Mies en Gerben Westerhof
460 pagina’s
ISBN 978 9031 348749
Uitgeverij Bohn Stafleu van Loghum
Dit boek waarin het werken met levensverhalen centraal staat, biedt een bundeling van inzichten vanuit diverse disciplines afkomstig, waarmee een bijzondere integratie is ontstaan die evenzo inspirerend als onderbouwd is. In drie delen en totaal 29 hoofdstukken staan in deel I theoretische beschouwingen centraal, waar in deel II en III respectievelijk toepassingen in onderzoek en toepassingen in de praktijk centraal staan.
Omdat dit boek bijzonder aangenaam is geschreven, leest ook het theoretische eerste deel gemakkelijk, waarbij ik meteen ‘in het boek zat’ tijdens het doornemen van de inleiding die doorspekt is van de meest prachtige uitspraken, roerende citaten, verhalen en anekdotes. Toen ik vervolgens het eerste hoofdstuk van de hand van Ernst Bolmeijer las, waarbij herinneringen, levensverhalen en gezondheid de focus hebben, voelde ik weer hoe bijzonder rijk het is wanneer je die ander kunt ondersteunen in het betekenis geven aan ervaringen, want het vertellen van je eigen levensverhaal is een behoefte die ieder van ons heeft en die een basis legt voor ons handelen.
Hoewel dit geen boek is met werkvormen of een kant en klare handleiding hoe een bepaalde levensverhalenmethode toe te passen, biedt het wel inzicht in de veelheid aan mogelijkheden die levensverhalen bieden en doet het ideeën aan de hand hoe dit geïmplementeerd kan worden in de eigen werkomgeving, waarmee het een uniek boek is voor iedereen werkzaam in de gezondheidszorg of het welzijnswerk. Want, zo geven de auteurs terecht aan: een gezondheidszorg zónder aandacht voor levensverhalen en zingevingsvragen is maar een kille bedoening, waardoor veel mensen zich niet herkend en erkend zullen voelen. Gelukkig kan dit heel anders waar dit werk bijzonder goed aan bijdraagt.
**** Inspirerend/origineel
** Praktisch, toepasbaar
*** Wetenschappelijk onderbouwd
**** Schrijfstijl: leesbaar, toegankelijk
** Vormgeving, opmaak
* Werkbladen, tools, links
Angstig
Joseph Ledoux
464 pagina’s
ISBN 978 9057 123986
Uitgeverij Nieuwezijds
Een lijvig boek over angst. Dat kan niet anders dan diepgaand zijn, is mijn verwachting als ik dit boek ter hand neem en dit valt niet tegen. Integendeel; dit boek belicht angst in vele facetten, waarbij het evenzo praktisch toepasbaar als verrijkend is op het gebied van kennis en wetenshap over deze wijdverspreide emotionele staat van zijn die geen mens vreemd is en vele dimensies en verschijningsvormen kent.
Angstig is een pleidooi voor een nieuwe visie op emoties, waarbij in dit werk vooral vrees en angst centraal staan. De gangbare theorie waarbij de amygdala als zetel van vrees in het brein gezien wordt en waarbij de aanname is dat, wanneer de circuits in het limbisch systeem die met vrees samenhangen, worden geactiveerd bij zowel dieren als mensen een zelfde soort respons oproepen (vechten, bevriezen), blijkt aan aanzienlijke nuancering en nieuwe kennis toe. Ledoux, wereldexpert op terrein van angst en vrees, deelt op aansprekende wijze de nieuwste inzichten die nauwkeurig onderscheid maken wat we vanuit dieronderzoek kunnen leren en wat eerder een voor mensen typerende emotie is. Het voelen van vrees en angstig gedrag hangen weliswaar samen, maar ontstaan in het brein in wezenlijk andere circuits. Dit verklaart bijvoorbeeld de magere resultaten van medicatie dat bij dieren weliswaar ander gedrag oproept (voorkomen van ‘freeze’), maar toegepast op mensen nauwelijks de vrees vermindert.
Dit boekt kent elf hoofdstukken en geeft achtergrond, onderbouwing én richtlijnen voor toepassingen om met angst- en vrees samenhangende stoornissen te behandelen en verminderen. Vooral de hoofdstukken waarbij diep ingegaan wordt op de neurale, chemische en biologische aspecten aan angst zijn bijzonder boeiend om kennis van te nemen, want de wetenschap op dit gebied heeft echt een vogelvlucht genomen.
Een leuke toegift vormt de QR-code die in deze gids is opgenomen waarmee een gratis download verkregen wordt van de cd Anxious van The Amygdaloids, de band van Ledoux zelf, waar de titel van dit boek op geïnspireerd is.
*** Inspirerend/origineel
*** Praktisch, toepasbaar
**** Wetenschappelijke onderbouwing
*** Schrijfstijl: leesbaar, toegankelijk
** Vormgeving, opmaak
* Werkbladen, tools, links
De wijsheid van de witte wolf
256 pagina’s
ISBN 978 9401 303477.jpg)
De veertien geheimen van de Panda
254 pagina’s
ISBN 978 9401 302883
De zeven geheimen van de schildpad
286 pagina’s
ISBN 978 9401 302876
Aljoscha Long & Ronald Schweppe
Uitgeverij Altamira
Drie handzaam uitgevoerde hardcovers in eenzelfde serie waarbij in de vorm van korte verhalen, anekdotes en overdenkingen vaak verrassende inzichten gedeeld worden voor een ieder op zoek naar kalmte, wijsheid en balans.
Wanneer een jongen na de jacht zijn overgrootvader vertelt over de diversiteit aan emoties en gedachten die de revue zijn gepasseerd, waarbij zowel woede en agressie als lichtheid, blijheid en liefde elkaar afwisselden, vertelt zijn overgrootvader hem een verhaal over de zwarte en de witte wolf die we allemaal in ons hebben. De zwarte wolf zit vol wrok, jaloezie, boosheid en achterdocht en de witte wolf is zachtaardig, blijmoedig en ontspannen. Door deze beiden te leren kennen, leer je dat je je eigen gedrag kunt sturen. Degene die wint? Dat is de wolf die je voedt.
Prachtige volkswijsheiden, oefeningen vanuit diverse stromingen en overdenkingen. Prima afzonderlijk te lezen, cadeau te doen of als zinvol en aansprekende verhalenbundel in een wachtruimte of receptie, want het geheim van innerlijke vrede, ligt in dit ogenblik en dat kan zich tenslotte overal aandienen.
** Inspirerend/origineel
** Praktisch, toepasbaar
Wetenschappelijke onderbouwing
**** Schrijfstijl: leesbaar, toegankelijk
*** Vormgeving, opmaak
Werkbladen, tools, links
Mijn leven in kaart
Wout Huizing en Thijs Tromp
Themakaarten en boek (78 pagina’s) in bewaarbox
ISBN 978 9033 489242
Uitgeverij Acco
De inhoud van deze box is bedoeld om ouderen te helpen bij het maken van een levensboek. Het bevat naast een boek een set themakaarten onderverdeeld in de thema’s: ‘relaties’, ‘wonen en bezit’, ‘opleiding, opvoeding, werk en hobby’s’, ‘kijk op het leven’ en: ‘oud worden: gunst of kunst?’. De kaart met het vraagteken verwijst naar om het even welk onderwerp dan ook dat besproken kan worden.
Het boekje in deze set is bedoeld als handleiding voor het werken met de methode die een oudere helpt zijn of haar leven op te tekenen en kent een onderverdeling in vijf hoofdstukken waarbij in eerste instantie het belang van levensverhalen duidelijk wordt gemaakt. Vervolgens wordt de methode van het maken van een levensboek uit de doeken gedaan, waarna in een derde hoofdstuk het werken met de themakaarten aan de orde komt, waar de bijgevoegde kaarten in beeld komen. Hier staan vragen op met een daarbij passende foto die doet denken aan de tijd van toen door de symboliek (guldens en kwartjes) of wijze van afbeelden doordat de afdrukken wat vergeeld ogen en de voor die tijd kenmerkende wijze ruis bevatten. Je vindt er vragen als: Hoe zou u zichzelf willen typeren? Hoe denkt u dat anderen u omschrijven? Weet u nog wat u vroeger wilde worden? Is dat uitgekomen? Tips over het voeren van gesprekken en het daadwerkelijke schrijven en vorm geven van een levensboek staan centraal in hoofdstuk vier, waar in het vijfde hoofdstuk afgesloten worden met een voorbeeld van hoe een levensboek er uit kan zien.
Zorgverleners, familieleden, psychologen en coaches hebben met dit instrument een prachtige tool in handen om een leven in kaart te brengen en op een zeer persoonlijke manier vast te leggen.
**** Inspirerend/origineel
**** Praktisch, toepasbaar
* Wetenschappelijke onderbouwing
*** Schrijfstijl: leesbaar, toegankelijk
*** Vormgeving, opmaak
* Werkbladen, tools, links
Waarom liefde zo belangrijk is
Sue Gerhardt
320 pagina’s
ISBN 978 9463 190619
Uitgeverij Scriptum
Auteur van dit intrigerende en helder geschreven boek is een psychoanalytisch geschoold psychotherapeut met een aanzienlijke staat van dienst waar het de begeleiding van kinderen en ouders betreft. Met dit boek draagt zij bij aan de inzichten over hoe ontwikkelingen in de jeugd van invloed zijn op het volwassen leven. Dit doet zij aan de hand van de meest recente wetenschappelijke uitkomsten en ontdekkingen op het vlak van de neurowetenschap, neurobiologie en ontwikkelingspsychologie.
‘Waarom liefde zo belangrijk is’ is opgedeeld rondom drie thema’s: In deel I wordt het fundament gelegd. Hier vind je hoofdstukken die uitleg geven over hoe het brein van een baby tot ontwikkeling komt onder invloed van de omgeving, wat al tijdens de zwangerschap begint. Tijdens deze eerste belangrijke jaren wordt de responsiviteit van neurotransmitters bepaald, maar ook vormen de stresssystemen zich. Opgroeien in een onveilige omgeving bepaald de aanleg van programma’s die in een later leven voor problemen kunnen zorgen wanneer de omgeving wél veilig is. Hoe dit in een later leven tot aandoeningen kan leiden, komt in deel II aan de orde, waarin ingegaan wordt op de verbanden tussen verschillende stoornissen op volwassen leeftijd en de ontwikkeling in deze eerste jaren. Dit hoofdstuk is beslist fascinerend doordat het zo helder de koppeling maakt tussen hoe lichaam en geest samenwerken. Niet uiten van woede bijvoorbeeld hangt samen met onderprikkeling van het sympathisch zenuwstel, waardoor cortisol in het lichaam achterblijft en op termijn kan leiden tot het doorgaan van ontstekingsreacties in het lichaam wat een vruchtbare grond vormt voor hart- en vaatziekten en kanker. Ook aan de orde komen onderwerpen als het brein en PTSS, depressie en het verband van persoonlijkheidsstoornissen en vroege ervaringen. Hoe onder andere voeding kan bijdragen aan herstel en welke rol het opbouwen van een persoonlijke relatie in therapie voor zelfregulatie kan zorgen, staat centraal in de laatste hoofdstukken in deel III.
De plantparadox
Dr. Steven R. Gundry
327 pagina’s
ISBN 978 9463 190961
Uiteverij Scriptum
‘De verborgen gevaren van gezonde voeding’ is het onderschrift van deze titel. Toen ik voor het eerst over dit boek hoorde was ik sceptisch. Nu weer een wetenschapper die een nieuwe invalshoek heeft weten te vinden om die alsmaar groeiende groep meer bewust levende en voedende mensen een visie voor te schotelen die vooral commercieel belang dient? Gaat nu werkelijk een deel van het plantenrijk in de ban? Nieuwsgierig was ik echter ook, naar wat deze vooraanstaand cardioloog, hartchirurg en oprichter van het Center for Restorative Medicine in Palms Springs en Santa Barbara te vertellen heeft. Gundry heeft zich toegelegd op hoe moderne ziekten en aandoeningen een halt toegeroepen en vaak genezen kunnen worden door aanpassingen van het eetpatroon, waarbij in dit boek de focus legt op de stoffen waarmee de plant zich beschermt tegen roofdieren, waaronder de mens. Eten van deze stoffen ontketent een ware chemische opschudding in het lichaam met ontstekingsreacties als gevolg. En het zijn juist deze ontstekingsreacties die aan de basis staan van al die vaak chronische welvaartziekten.
Hoe dit werkt wordt goed onderbouwd uitgelegd in het eerste deel van dit boek, want begrijpen hoe iets werkt, vormt de motivatie om veranderingen door te voeren. In het tweede deel presenteert de auteur een programma om gezondheid te herstellen waar in deel III de praktische uitvoering te vinden is in de vorm van maaltijdplanners en recepten. En wees gerust: dit programma bestaat voor een overgroot deel uit groenten. Planten gaan niet in de ban. Deze worden deze aangevuld met matige hoeveelheden fruit, hoogwaardige eiwitten, noten, olies en sommige zuivelproducten. De producten die echter weggelaten worden tijdens de herstelfase (zoals fruit dat we groenten noemen als paprika en tomaat) vormt echter een minstens zo belangrijke stap op weg naar herstel.
*** Inspirerend/origineel
**** Praktisch, toepasbaar
** Wetenschappelijke onderbouwing
*** Schrijfstijl: leesbaar, toegankelijk
*** Vormgeving, opmaak
** Werkbladen, tools, links
Behandeling van trauma-gerelateerde dissociatie
Cathy Stelle , Suzette Boon en Onno van der Hart
672 pagina’s
ISBN 978 9463 160353
Uitgeverij Mens
Bij Uitgeverij Mens worden de meest prachtige boeken uitgebracht, waaronder diverse toonaangevende titels rondom trauma. Ook dit boek is wat mij betreft niet alleen een inspiratiebron, maar ook een naslagwerk dat ik regelmatig zal willen raadplegen. Dit boek vormt een omvangrijk resultaat van vele uren van behandeling van cliënten met dissociatieve stoornissen, maar biedt bovendien ook inzichten, kennis, toepassingsmogelijkheden en antwoorden op de meest urgente vragen waar behandelaren voor staan wanneer zij te maken hebben met dissociatie bij hun cliënten. Eén van de belangrijkste uitgangspunten waar de zowel behandelaar als cliënt mee te maken krijgen bij aanvang van deze met veel factoren samenhangende therapie is die van een goede en veilige werkrelatie zónder dat de therapeut de rol van redder toebedeeld krijgt. Maar hoe doe je dat, begripvol en steunend zijn bij een cliënt die woedend is of niet in staat is te zien dat jij als therapeut goede bedoelingen hebt? De therapeutische relatie vormt dan ook het fundament waarbinnen de interventies die in dit boek gepresenteerd worden, ingebed zijn en krijgt doorheen het hele boek veel aandacht naast het overzicht dat in een fasengerichte behandeling wordt geboden.
In de zes delen die dit boek rijk is komt de gehele behandeling aan de orde, van diagnostiek tot aan integratie van dissociatieve delen tot een coherente persoonlijkheid. In kaders worden kerngedachten weergegeven, waarbij de vele casussen de praktijk dichtbij halen. Aan het eind van ieder hoofdstuk vind je suggesties voor verdere studie.
Een helpende leidraad voor iedere behandelaar in een ambulante setting of eigen praktijk die met kennis van zaken ten aanzien ten aanzien van de nieuwste wetenschappelijk inzichten rondom hechting en evolutionaire psychologie op compassievolle wijze deze complexe therapie vorm wil geven.
*** Inspirerend/origineel
*** Praktisch, toepasbaar
*** Wetenschappelijke onderbouwing
*** Schrijfstijl: leesbaar, toegankelijk
** Vormgeving, opmaak
** Werkbladen, tools, links
Niet ongevoelig
Henny Struik
286 pagina’s
ISBN 978 9043 519045
Uitgeverij Kok
Het aantal vrouwen met autisme blijkt hoger dan werd verondersteld. Zeker wordt deze diagnose op volwassen leeftijd geregeld gemist. Aan de hand van de ervaringen van 60 vrouwen en de eigen ondervindingen van de auteur, worden inzichten en ervaringen gedeeld waar vrouwen met een vorm van autisme in de dagelijkse praktijk tegenaan kunnen lopen. Ook vooroordelen worden genoemd én regelmatig weerlegd. Vrouwen met autisme zijn níet ongevoelig. Eerder zijn zij gevoelig voor een teveel aan prikkels, waarbij er moeite is deze hoeveelheid aan informatie te verwerken.
In tien hoofdstukken aangevuld met een aantal bijlagen als de DSM-criteria voor autisme en een screeningslijst, neemt de auteur de lezer mee in de levens van de verschillende vrouwen wiens ervaringen in het dagelijks leven centraal staan waarmee dit boek vooral veel (h)erkenning op kan leveren voor iedere vrouw die (vermoedt dat zij) met autisme te maken heeft.
** Inspirerend/origineel
** Praktisch, toepasbaar
* Wetenschappelijke onderbouwing
*** Schrijfstijl: leesbaar, toegankelijk
* Vormgeving, opmaak
* Werkbladen, tools, links
Handboek KOP-model
Onder redactie van Paul Rijnders & Els Heene
280 pagina’s
ISBN 978 9089 535023
Uitgeverij Boom
Het KOP-model is een op de praktijk gericht model waarbij de cliënt inzicht krijgt in de oorzaak van de klachten, wat aan deze klachten gedaan kan worden én wat hij of zij zelf kan doen om bij te dragen aan herstel. Het KOP-concept vormt dan ook een verklaringsmodel waarbij de K staat voor Klachten, de O voor Omstandigheden en de P voor Persoonlijke stijl. De bij dit model horende formule K =O x P verwijst naar het gegeven dat de klachten die iemand heeft altijd verband houden met wat iemand meemaakt en hier vervolgens mee omgaat.
In dit boek vindt de psycholoog, sociaal psychiatrisch verpleegkundige, PHO-ggz en maatschappelijk werker een keur aan invalshoeken waarmee behandelingen kunnen worden vormgegeven bij verschillende doelgroepen volgens de vijf stappen die het KOP-model kenmerken. De volgorde ligt weliswaar vast, de inhoud allerminst. De stappen vormen de kapstok waar in samenspraak met de cliënt en diens voorkeuren beleid voor wordt uitgezet.
Een helder vormgegeven en geschreven boek, waarbij in drie delen en 15 hoofdstukken ingegaan wordt op het KOP-model en de hierbij horende uitgangspunten en waarbij eveneens veel aandacht is voor de uitwerking van dit model bij verschillende problemen en doelgroepen in de praktijk. Want hoe pas je dit model nu concreet toe bij jongeren met woedeaanvallen, verslavingsproblematiek, chronische klachten? De antwoorden vind je zeker in dit boek, waarbij schema’s en casussen voor verheldering en transfer naar de eigen werkzaamheden zorgen.
** Inspirerend/origineel
*** Praktisch, toepasbaar
**** Wetenschappelijke onderbouwing
*** Schrijfstijl: leesbaar, toegankelijk
** Vormgeving, opmaak
** Werkbladen, tools, links
Het zelfhelend vermogen
Deepak Chopra & Rudolph E. Tanzi
312 pagina’s
ISBN 978 9021 568546
Kosmos Uitgevers
De naam Deepak Chopra zal voor weinig mensen meer een onbekende zijn. Op het vlak van integrale geneeskunde is Chopra inmiddels een autoriteit. Samen met de neurowetenschapper Tanzi, die vooral faam verwierf door het ontrafelen van die genen die verantwoordelijk gehouden worden voor het ontstaan van de Ziekte van Alzheimer, schreef hij dit boek dat een gezonde levensstijl ondersteunt waarmee het vermogen van het lichaam om zichzelf te helen weer benut kan worden. Het immuunsysteem speelt hierbij een centrale rol, waarover de auteurs met dit boek niet alleen gefundeerde informatie geven, maar ook een actieplan bieden waarmee je zelf gezondheid weer in handen kunt nemen door iedere dag bewuste keuzes voor gezondheid te maken.
Het in dit boek gepresenteerde actieplan kent zeven stappen, die in zeven dagen kunnen worden doorlopen (en vervolgens volgehouden), waarbij iedere dag een andere focus heeft.
Na een uitgebreid eerste deel ‘De weg naar genezing’, volgt de indeling in hoofdstukken die is opgemaakt rondom het zevendagenplan, waarbij zowel een ontstekingsremmend dieet aandacht krijgt, maar ook wordt ingegaan op stressvermindering, anti-aging, activiteit versus rust nemen en slapen, kernovertuigingen, strijdloosheid en evolutie. Niet perse vernieuwend wanneer je vaker boeken van dit genre leest, wel een mooie samenvoeging van hoe je een integrale benadering van gezondheid zelf toe kunt passen.
** Inspirerend/origineel
** Praktisch, toepasbaar
** Wetenschappelijke onderbouwing
*** Schrijfstijl: leesbaar, toegankelijk
** Vormgeving, opmaak
* Werkbladen, tools, links