Actueel

Burn-out voorkomen? Zeg nooit meer dat je het druk hebt

ma 16 sep 2019

1 op de 7 werknemers loopt tegen een burn-out aan, maar 6 op de 7 dus niet. Wat is hun geheim? Wie krijgt er wel en wie geen burn-out als gevolg van drukte en spanning?

Voor haar promotieonderzoek Leading Through Burnout onderzocht de Amerikaanse onderzoeker Kandi Wiens de relatie tussen emotionele intelligentie en omgang met stress en burn-out bij 35 chief medical officers (cmo), directeuren van grote ziekenhuizen. Haar conclusie ligt voor de hand: emotionele intelligentie verkleint het risico op burn-out. Wiens publiceerde vier artikelen in Harvard Business Review, samen met onder anderen collega Annie McKee. En er is meer wetenschappelijk onderzoek op dit terrein, zoals Maleisisch onderzoek naar EQ en burn-out onder 143 HR-professionals.

Zo’n 70% van de cmo’s uit het onderzoek van Wiens vond dat hij het druk, erg druk of afschuwelijk druk had, maar het overgrote deel doorstond een burn-outtoets probleemloos. Diepte-interviews duiden op emotionele intelligentie als doorslaggevende voorwaarde om het opbranden te voorkomen.

Het Maleisische onderzoek toont aan dat vooral de zware sociale druk, met name in de omgang met personeel en hun problemen, een belangrijke veroorzaker van burn-out onder hr-mensen is. Hr-professionals moesten zich nogal eens inhouden om de lieve vrede te bewaren. Degenen die beter met eigen en andermans emoties leerden omgaan, waren er nauwelijks vatbaar voor om opgebrand te raken. Werkgevers moeten proberen de sociale druk te verminderen en moeten mensen scholen in emotionele intelligentie.

Volgens Wiens & McKee is een aantal punten belangrijk om te voorkomen dat je opgebrand raakt:

1. Doe niet zo druk
Velen van ons creëren hun eigen stress door de lat voor prestaties op werk, thuis en maatschappelijk op 2 meter te leggen en daartoe agenda’s vol te pompen, en raken meer en meer opgefokt als ze met lat en al in de dikke mat kletteren.

In plaats daarvan: denk en zeg dat je tijd hebt voor mensen, laat goede gesprekken uitlopen, zeg gerust afspraken af, loop lachend weg uit vergaderingen, een smoes brabbelend – en bespreek die houding ook met anderen. Ga eens zitten met jullie agenda’s om al die drukte te evalueren. Wat heeft het aan het eind van de week opgeleverd, behalve dat je doodmoe het weekend ingaat? De emotionele drijfveren onderkennen is de kern tot ontspanning.

2. Maak je niet zo druk
Onderken wanneer je primaire emoties met je aan de haal gaan: angst dat het verkeerd kan gaan, boosheid over stagnatie, irritatie over anderen, en probeer er positieve emoties voor in de plaats te stellen: wees blij dat je gezond mag meedoen of blij met de aandacht van, en samenwerking met, je collega’s.

Het de-escaleren van dreigende conflictsituaties is voor de burn-outgevoelige collega essentieel. Emotioneel zelfbewustzijn stelt je in staat om de bronnen van frustratie en angst te begrijpen en verbetert je vermogen om verschillende reacties te overwegen. Zelfmanagement stelt je in staat om kalm te blijven, impulsen te beheersen en gepast te handelen wanneer je met stress wordt geconfronteerd.

3. Zo perfect ben je gelukkig niet
Wie bewust sterke en zwakke eigenschappen evalueert, kan met meer zelfvertrouwen werken: op zijn sterke punten acteren en zich inhouden op zwakke punten, en hulp van anderen accepteren. En anderen wellicht wat vaker gelijk geven. Zeker bij een promotie, vaak een stimulans om je voluit te bewijzen onder angst dat je het niet kunt, helpt het om zelfverzekerd en bescheiden te zijn in plaats van zelfverzekerd en ambitieus.

4. Creëer adempauzes
We staan altijd aan, letterlijk. Onderken bij jezelf wanneer en waarom je je steeds wilt uiten, of dat juist niet meer durft. Niets is vreselijker dan in een lift staan, vinden we. Tot we ontspannen gaan denken, observeren en glimlachen in plaats van de etage-nummertjes te tellen.

Hoe reageert je collega als je rustige muziek laat horen of als je voorstelt samen ademhalingsoefeningen te doen? Of eenvoudiger: als je voorstelt dat je voortaan in de middagpauze samen gaat wandelen en afspreekt je ’s avonds niet naar de sportschool te haasten?

EQ is niet alles
Wilmar Schaufeli, hoogleraar werk- en organisatiepsychologie in Utrecht en Leuven, weet dat EQ kan helpen om spanning en zelfs burn-out te voorkomen: “We weten uit onderzoek dat emotionele instabiliteit (neuroticisme) van mensen die overal problemen zien, een sombere, pessimistische grondstemming hebben en snel klagen, niet bevorderlijk is voor hun weerstand tegen een burn-out.”

“Mensen die goed de eigen emoties kunnen managen en met de verschillende emoties van anderen kunnen omgaan, zijn beter in staat om effectiever met stress in allerlei sociale situaties, zoals misverstanden met collega’s en klanten, om te gaan.”

Tegelijkertijd waarschuwt hij voor de verwachting burn-outs met EQ te kunnen uitroeien: “Je kunt privé, werk, maatschappelijke en persoonlijke kenmerken niet isoleren, maar met veel emotionele intelligentie kun je ongetwijfeld negatieve invloeden van de andere drie factoren beter weerstaan. Maar een garantie is het op zichzelf niet.” (bron: Intermediair)