Actueel

Hoe kun je negatief denken ombuigen naar positief denken?

ma 11 nov 2019

Overheerst negativiteit je denken? Als je gedachten over mensen, situaties – en zelfs over jezelf – nogal aan de harde kant zijn, dan bewijs je jezelf geen dienst. Psycholoog Scott Bea beantwoordt vragen over waarom zoveel mensen worstelen met negatief denken en legt uit hoe je dit kunt omzetten naar positief denken.

Welke problemen creëren negatief denken?
Negatief denken maakt dat je je somber voelt over de wereld, jezelf en de toekomst. Het draagt niet bij aan je eigenwaarde. Het maakt dat je het gevoel hebt dat je geen succes hebt in de wereld. Psychologen verbinden negatief denken aan depressie, angst en obsessieve-compulsieve stoornis (OCS). Maar bijna alle mensen worstelen ermee – zelfs mensen die geboren zijn met een positieve kijk op het leven.

Het komt door de manier waarop onze hersenen zijn opgebouwd. Onze hersenen hebben zich vanuit de prehistorie ontwikkeld om te letten op bedreigingen. Die delen van ons brein zijn nog steeds actief zelfs als de bedreigingen minimaal zijn. De bedreigingen waar we nu mee omgaan zijn meer cognitief. Ze betreffen financiën of er van ons gehouden wordt en of we succesvol zijn in ons werk.

Kan negatief denken een gewoonte worden?
Absoluut. We maken ons zorgen en worden er steeds beter in gedurende de tijd. Zorgen blijven bestaan door wat we geritualiseerde geruststelling noemen. We denken aan alle negatieve scenario’s die mogelijk kunnen voorkomen en dan denken we aan alle manieren waarop we ze het hoofd kunnen bieden, zodat we rustig worden.

Maar de geruststelling is, net als cafeïne een drug met een korte werking. Als je cafeïne gebruikt tegen vermoeidheid, gebruik je steeds meer en word je steeds moeier na verloop van tijd. Als mensen zeggen: “Hoe ouder je wordt hoe meer zorgen je krijgt” is dat omdat ze dat gerepeteerd hebben.

En terwijl we duizenden scenario’s uitwerken gaat het verhaal zich toch maar op een manier ontvouwen. Er wordt geschat dat we ons 94% van de tijd zorgen maken over dingen die niet gebeuren. Wat wel gebeurt is meestal iets waar we ons nooit zorgen over hebben gemaakt.

Is het mogelijk om je manier van denken te veranderen?
In plaats van je manier van denken te veranderen, raad ik je aan om anders te kijken naar je gedachten. We hebben per dag ongeveer 50.000 spontane gedachten, denkbeelden of ideeën. Of ze nou positief of negatief zijn, ze dringen ons bewustzijn binnen. De negatieve nemen ons bewustzijn over of blijven hangen.

Het is raadzaam te leren om op je gedachten te letten, in plaats van ermee bezig te zijn. Het oefenen van mindfulness kan je wegnemen van de denkervaring. Bijvoorbeeld:

• let 5 of 10 seconden op de ademhaling of op je voetstappen,
• kijk naar wat je aandacht daarvan afleidt,
• leid jezelf terug naar je ademhaling of voetstappen.

Als je afgeleid wordt door negatieve gedachten, let dan op iets om je met het heden te verbinden. Wat zie, ruik, hoor, proef of voel je? Mindfulness helpt ons om een gevoel van wat goed is te programmeren in onszelf. We kunnen systematisch letten op wat goed gaat in het heden. We kunnen letten op iets goeds in ieder mens die we tegenkomen. Woorden van bewondering helpen ons te letten op de goedheid van dingen.

We kunnen een dankbaarheidsdagboek bijhouden om te kijken naar de gebeurtenissen die goed gingen. Als we dit doen vlak voordat we gaan slapen, is dat bijzonder helpend.

Verandert denken je hersenen op een positieve manier?
Ja, we leren dat als we gewoontes veranderen we het hersencircuit veranderen. Het is moeilijk om slechte gewoontes in te ruilen voor goede omdat ze diep in ons hersenen zitten.

Maar wanneer nieuwe gewoonten worden gevormd, blijven ze meestal hangen en worden ze meer automatisch. We kunnen ons in het begin misschien verzetten tegen het oefenen, maar na een tijdje wordt het een automatisme. Op dezelfde manier kunnen we proberen nieuwe gewoonten te vormen rond hoe we ons verhouden tot onze gedachten. Daarom wordt er steeds meer gebruikgemaakt van mindfulness als een handvat om problemen te behandelen zoals sociale angst, OCS en depressie. Mindfulness helpt ons dingen te accepteren in plaats van altijd maar in de oplosmodus te staan.

Wat gebeurt er als je begint met positief denken?
Je gedachten beïnvloeden de manier waarop je je leven bekijkt. Positief denken bevordert zelfacceptatie en zelfredzaamheid. Misschien heb je iets waardevols te geven aan de mensen om je heen, wat het leven beter maakt. Anderen prijzen heeft zo’n impact. Het creëert vreugde. Het maakt dat we ons beter voelen en dat we beter functioneren. Het maakt de wereld beter. Positiviteit ontwikkelen kan invloed hebben op een bewuste keuze hoe je je wilt gedragen. Dat geeft  een beter gevoel. (bronnen: ggznieuws | vertaling Charlotte Hin, health.clevelandclinic.org)