Actueel
Wat is hoogsensitiviteit? Tips en oefeningen
ma 17 jun 2019
Hoogsensitiviteit is geen psychische klacht of psychische aandoening maar een persoonlijkheidskenmerk. Ongeveer 15-20% van de mensen zou hoogsensitief zijn. Voor zover bekend zijn er net zo veel hoogsensitieve mannen als vrouwen.
De term ‘hoogsensitiviteit’ is in de jaren negentig geïntroduceerd door het Amerikaanse psychologenkoppel Elaine en Art Aron. Voor die tijd werd hoogsensitiviteit wel al onderzocht maar onder andere benamingen.
In de jaren na de introductie door Elaine en Art Aron werd hoogsensitiviteit niet echt opgepakt in de wetenschappelijke wereld, maar hoogsensitiviteit bloeide wel enorm op in de populaire media en in de zelfhulpmarkt. Veel mensen blijken zich in de omschrijving van hoogsensitiviteit te herkennen en is er een grote behoefte aan informatie over het onderwerp.
Hoewel het onderzoek naar hoogsensitiviteit vandaag de dag nog steeds in de kinderschoenen staat, wordt er de laatste jaren steeds meer onderzoek naar gedaan.
Diepgaande informatieverwerking
Psycholoog Elke Van Hoof, als professor verbonden aan de Vrije Universiteit Brussel, stelt dat hoogsensitiviteit gaat over diepgaande informatieverwerking in de hersenen.
Dit zou als volgt werken: je hersenen krijgen heel veel informatie uit de omgeving te verwerken. Deze informatie wordt door je hersenen gefilterd, zodat je je kunt focussen op bepaalde informatie. De informatie die na het filteren overblijft wordt vervolgens verder verwerkt in je hersenen. Bij iemand die hoogsensitief is zou veel meer informatie ongefilterd binnen komen dan bij iemand die niet hoogsensitief is. Uit dezelfde hoeveelheid informatie komt dus veel meer informatie binnen bij mensen die hoogsensitief zijn.
Over hoe dit precies in zijn werk gaat bestaat nog geen solide wetenschappelijk onderzoek. Maar onderzoek laat wel zien dat de hersenen van mensen die hoogsensitief zijn onder de fMRI-scanner bij een bepaalde opdracht in meer gebieden oplichten dan die van mensen die niet hoogsensitief zijn. Dat wordt diepgaande verwerking genoemd. De hersenen functioneren op een andere manier.
Voor- en nadelen
Dit verschil in diepgaande verwerking heeft voor- en nadelen voor mensen die hoogsensitief zijn. Voordelen zijn bijvoorbeeld dat je meer kunt doen met dezelfde hoeveelheid informatie. De interpretaties die hoogsensitieve mensen op basis van dezelfde hoeveelheid informatie maken zouden complexer zijn en verder gaan dan die van mensen die niet hoogsensitief zijn. Mensen die hoogsensitief zijn zouden ook vaak creatiever zijn en in staat om meer non-verbale signalen op te pikken. Ook merk je details en foutjes op die anderen niet gezien hadden, doorzie je sociale processen (bijvoorbeeld op de werkvloer) en ben je alert op gevaar.
Keerzijde van de medaille is bijvoorbeeld dat je eerder overprikkeld kunt raken, dat je het risico hebt dat je dingen te persoonlijk opneemt en dat er mogelijk communicatieproblemen zijn met mensen die niet hoogsensitief zijn. Uit onderzoek van de psychologe Friederike Gerstenberg bleek dat mensen die hoogsensitief zijn sneller zijn en minder fouten maken tijdens een taak, maar dat ze na afloop van de taak meer overprikkeling en meer stressgerelateerde klachten ervaren dan mensen die niet hoogsensitief zijn. Mensen die hoogsensitief zijn zouden ook meer kans maken op burn-out, depressie en angststoornissen wanneer ze zich in een nare (werk)omgeving bevinden.
Hoe kun je hoogsensitiviteit als kracht ervaren?
Als je hoogsensitief bent heb je meer last van negatieve invloeden dan iemand die niet hoogsensitief is. Tegelijkertijd heb je ook meer voordeel van positieve invloeden in je leven.
Wanneer je hoogsensitief bent is het dus belangrijk om je omstandigheden zo optimaal mogelijk in te richten en veel herstelmomenten in te bouwen. Omring jezelf met mensen en omstandigheden die een positieve invloed op je hebben en probeer negatieve omstandigheden waar mogelijk te veranderen. Probeer te voorkomen dat je overprikkeld raakt. Raak je toch overprikkeld? Zorg er dan voor dat je goed herstelt.
Tips en oefeningen
Deze tips en oefeningen kunnen je helpen om met overprikkeling om te gaan en om overprikkeling te voorkomen:
De zelftests die online te vinden zijn, zijn volgens Van Hoof geen goede manier om in te schatten of je hoogsensitief bent. De vragen zijn niet genormeerd en overlappen met andere aandoeningen zoals borderline, bipolaire stoornis, autisme en ADHD. Van Hoof is op dit moment bezig met het ontwikkelen van een geschikte vragenlijst. (bron: ggznieuws, wijzijnmind.nl)